هويت واقعي سنگنگاره مهم دوره ساساني توسط عضو هيات علمي دانشگاه مازندران تشريح شد
تاریخ انتشار: ۳۱ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۸۳۹۹۳
خبرگزاری آریا- هویت واقعی سنگ نگاره مهم دوره ساسانی توسط عضو هیات علمی دانشگاه مازندران تشریح شد.
به گزارش خبرنگارآریادرببلسربه نق ل از روابط عمومی دانشگاه مازندران، اخیرا یک سنگنگاره از موزه لندن به موزه ایران باستان مسترد گردید که حدود 35 سال پیش بهصورت قاچاق از ایران خارج شده بود. در خصوص این سنگنگاره مهم دوره ساسانی، اظهارنظرهای متعددی شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در زیر، متن مصاحبه را مشاهده نمایید:
اشتباه نگیرید؛ او یک «شاهزاده» ساسانی است
پژوهشگر متخصص نقش برجستههای ساسانی گفت: روبان پشت سر مرد ساسانی نشان میدهد او یک شاهزاده و از خانواده سلطنتی و از فرزندان بهرام دوم است.
رویدادی کمنظیر، رونمایی از یک اثر تاریخی استردادی در موزه ملی ایران. دوشنبه 19 تیرماه 1402 در گرماگرم یک روز تابستانی، نقش برجستهای به قدمت 2هزار سال بعد از 35 سال سفر به تازگی به تهران رسیده است، دقیقتر بگوییم «هفتم تیر 1402 برگردانده شد»، بنا به آنچه گفته میشود «این سنگنگاره در سال 1367 در بحبوحه جنگ تحمیلی (عراق-ایران) به صورت غیرقانونی از کشور خارج و به امارات رفته است، 28 سال پنهان زندگی کرده و در سال 1394 (8 سال پیش) در حالی که غیرمتعارف بستهبندی شده و آثار آسیب (شکستگی دو یا سه تکه شدن) در آن ظاهر بود، در فرودگاهی در لندن کشف و ضبط میشود، به ناگاه 12 فروردین امسال گاردین از این اثر نفیس پرده برداشت و فرایند استرداد از همان زمان آغاز شد، در شناسنامه آن نوشته شده است "نقش برجسته یک نجیبزاده، سده سوم میلادی، دوره ساسانی، ارتفاع: 102 سانتیمتر، وزن 81 کیلوگرم، سنگ آهک". تا اینجا هر آنچه میدانیم همین است.
به جز اصالت اولیه اثر که تایید شده است، قرار است اطلاعات دقیقتر پس از بررسی و پژوهش کامل توسط یک گروه تخصصی اعلام شود؛ با همه گمانهزنیهای مبنی بر اینکه این نقش برجسته "سرباز"، "سردار"، "مرد روحانی زرتشتی"یا یک "نجیبزاده" است، هویت این نقش برجسته یا تعلق منطقهای آن و چگونگی جداسازی و خروج غیرقانونی از معماهایی است که پژوهشگران پاسخ میدهند. اما آنچه تا این امروز اصلاح شده و به یقین بر آن تاکید میشود این است که این مرد ساسانی یک «سرباز» یا «مقام نظامی» ساسانی یا یک «مرد روحانی» نیست.
استرداد نقش برجسته ساسانی پس از 35 سال
"شاهزاده ساسانی" است زیرا روبان و گردنبند مروارید دارد
دکتر سیدرسول موسویحاجی درباره هویت سنگنگاره ساسانی گفت: یقینا این نقش برجسته «سرباز ساسانی نیست»، و کاملا منتفی است، زیرا در هنر برجای مانده از دوره ساسانی اصلا، نقشی از سرباز ساسانی نداریم، که قابل مقایسه و تطبیق باشد. اصلا در آن دوره برای نمایش توانمندی، هنرمندان سرباز ساسانی را حجاری نمیکردند، البته با نظریه «سردار ساسانی» یعنی شخصیت مهم که در آن دوره مسئولیت نظامی داشته هم موافق نیستم.
استاد گروه باستانشناسی دانشگاه مازندران افزود: این نقش برجسته یک «شاهزاده ساسانی» و از اعضای خانواده سلطنتی است، در شیوه هنری دوره ساسانی، فقط فقط کسانی میتوانستند در پوشاک خودشان روبان داشته باشند که یا از خاندان شاهی (شاهنشاه، ملکه، شاهزاده) و یا ایزد زرتشتی باشند. غیر از این دو گروه هیچکسی حق نداشت از روبان استفاده کند.
پژوهشگر متخصص نقش برجستههای ساسانی گفت: روبان به عنوان یک شاخص پوشاک در پشت کلاه این مرد ساسانی که دنباله سربند اوست، آشکارا ثابت میکند او از اعضای خاندان سلطنتی است. او شاهنشاه ساسانی نیست زیرا تاج رسمی بر سر ندارد، اتفاقا یک گردنبند مروارید دارد که در نقش هم کاملا مشخص است، در دوره ساسانی فقط و فقط خاندان سلطنتی میتوانستند گردنبند مروارید نشان داشته باشند.
"در نقش برجستههای ساسانی مانند بهرام دوم در نقش رستم فارس، سراب بهرام، شاپور اول در نقش رجب فارس و تنگه چوگان بیشابور، «سرداران ساسانی» حضور دارند، هیچکدام از آنها گردنبند مروارید نشان ندارند، آن سرداران طوق بر گردن دارند، یک گردنبند مستطیل شکلی که تزیینات ندارد، البته برخی هم آن طوق را دارند و در داخل آن مروارید قرار دارد، اما اینکه دانههای مروارید در نخ رد شده باشد و بر گردن آویزان باشد مخصوص خاندان شاهی است"
مرد ساسانی در این نقش برجسته با انگشت سبابه در حال ادای احترام است
شاهزاده ساسانی از فرزندان بهرام دوم
دکتر موسوی حاجی با طرح این سوال که «این شاهزاده ساسانی کیست» توضیح داد: شاهزادههای ساسانی را بر اساس نشانی که بر روی کلاه آنهاست یا بر اساس شکل کلاه آنها میتوانیم شناسایی کنیم، مثلا بهرام سوم (فرزند ارشد بهرام دوم) سکانشاه بود و حکومت سَکِستان، هند و کرانههای دریا را بر عهده داشت؛ ولیعهد ساسانی کلاهی دارد که جلوی آن متمایل به جلو است، همان طور که در این سنگ نگاره مشخص است این شاهزاده ساسانی نشانی روی کلاه ندارد، پس بهرام سوم نیست.
پژوهشگر متخصص نقش برجستههای ساسانی گفت: آثار و نشانهای این نقش برجسته ساسانی از جهات مختلف مانند پوشاک و آرایش گیسوان، رشته نوار بافتهشده عمودی در پشت سر، ریش بافته مطبق، و البته گردنبند او که شبیه با گردنبند شاپوردختر و بهرام دوم، حالت بلند شدن دست راست و انگشت سبابه مقابل صورت و پنجه دست چپ روی قبضه شمشیر و کمربندی که قبضه شمشیر که نگاه میدارد، کاملا قابل مقایسه با پوشاک و آرایش نقش برجستههای بهرام دوم است، اما او بهرام دوم هم نیست،.
گیسوان بافتهشده عمودی برای دوران بهرامهاست
دکتر موسوی حاجی توضیح داد: نوع بافت گیسوان که بافت شده و عمودی است مربوط به دوره بهرام ها (ساسانی) است، پس با استناد به حالت دست، آرایش، لباس، پوشاک، کلاه و ریش و مو بافته شده عمودی این اثر به دوران بهرام دوم بسیار نزدیکتر است.
وی تاکید کرد: قطعا این نقش برجسته بهرام دوم و حتی بهرام سوم (سکان شاه) فرزند بزرگ و ولیعهد بهرام دوم (شاهنشاه) نیست، بهرام سوم نشان مخصوص و کلاه مخصوص خود را دارد، کلاه سر این شاهزاده کاملا متفاوت است. به احتمال بسیار بسیار قوی این شاهزاده ساسانی یکی از فرزندان پسر بهرام دوم (274 تا 294 میلادی) است که در زمان حکومت پدر قطعا مسئولیت حکومتی سیاسی یکی از ایالتهای ایران را داشته است.
انگشت سبابه نشان احترام به مافوق یا نماد مذهبی
دکتر موسوی حاجی گفت: برخی کارشناسنان گفتهاند «این نقش برجسته بخشی از یک نقش (بزرگتر) است که نقش مقابل دارد» تردید ندارم که این سنگنگاره تکنقش است زیرا داخل یک طاق قرار دارد، قوس طاق کامل است، اگر چه میانه پایتاق آسیب دیده است، اما اگر درست به انتهای قوس طاق توجه کنیم پایه طاق وجود دارد، پس این نقش کامل در یک طاق محصور شده است، هیچ نقش دیگری داخل آن به جز خود این نقش وجود ندارد، همانند این نقش را نقش برجسته گویم وجود دارد.
پژوهشگر متخصص نقش برجستههای ساسانی درباره نشان اشاره سبابه دست راست گفت: این حالت دست از زمان اردشیر بابکان یعنی ابتدا تا اواخر دوره ساسانی مرسوم بوده است، گرفتن انگشت سبابه مقابل صورت نشانه احترام به مقام مافوق است، قرار گرفتن پنجه دست در مقابل صورت، پنجههای دو دست بر روی شمشیری که در میان پاها قرار دارد، قرار گرفتن پنجه دو دست در داخل آستین، اینها هم نشانهای احترام به مافوق در هنر دوره ساسانی است.
وی توضیح داد: شواهد نشان میدهد با این نوع احترام انگشت سبابه، حتما و باید در مقابل این شاهزاده ساسانی البته خارج از کادر طاق یک نقش دیگری وجود داشته است، که میتواند شاهنشاه ساسانی باشد، چون خود او یک شاه یا شاهزاده (مانند گیلانشاه، کرمانشاه، سکانشاه) است؛ البته میتواند در مقابل او ایزد زرتشتی (مانند اهورامزدا، میترا و آناهیتا) یا یک آلتر (پایه) آتش با فوران شعله آتش باشد، اما چون نمیدانیم منشا و مبدا این نقش برجسته دقیقا کجاست، نمیتوانیم دقیق نظر بدهیم و انگشت سبابه احترام او را توجیه کنیم.
نقش برجسته ساسانی سال 1394 در فرودگاهی در لندن کشف و ضبط شد
"مرد مذهبی" نیست زیرا قیچی روی کلاه ندارد
دکتر موسوی حاجی از اینکه برخی کارشناسان این نقش برجسته را یک «مرد مذهبی ساسانی» توصیف کردهاند، ابراز تاسف کرد و افزود: در دوره ساسانی حداقل در دوره 7 پادشاه ساسانی (اردشیر بابکان، شاپور اول، هرمز اول، بهرام اول، بهرام دوم، بهرام سوم و نرسه) یک روحانی برجسته و بلندپایه به نام «کرتیر» داریم، که موبد موبدان و در راس همه روحانیون زرتشی است. کرتیر مشخصات خاص خود را دارد، فاقد ریش و سبیل است و بر روی کلاه او نشان ویژه شبیه قیچی وجود دارد، که نماد ویژه است یعنی کرتیر به عنوان عالیترین مقام دوره ساسانی حق داشت کات کند، هر چیزی را که با نظر او مغایر است متوقف (وتو) کند،
استاد گروه باستانشناسی دانشگاه مازندران توضیح داد: نقش برجستهای که در موزه ملی ایران رونمایی شد قطعا یک روحانی مذهبی یا شاهزاده ایزد زرتشتی نمیتواند باشد، زیرا قیچی روی کلاه او وجود ندارد، او ریش و سبیل پر و مطبق دارد، پس نظریه "مرد روحانی" هم مطلقا مردود است. این نقش برجسته مطلقا سرباز ساسانی، سردار ساسانی، شاهنشاه ساسانی، ایزد زرتشتی، روحانی ساسانی نیست و حتما و حتما شاهزاده ساسانی است.
حفظ شان نقش برجسته نفیس در گرو اطلاعات صحیح علمی است
دکتر موسوی حاجی با انتقاد از روند بررسی و پژوهش اولیه نقش برجسته بازگردانده شده و نحوه رونمایی و اطلاعرسانی آن گفت: این اثر یک نقش برجسته نفیس، فاخر و ارزشمند است و باید با اطلاعات دقیق حتی در همین گامهای اول به مردم معرفی شود، شایسته بود دو هفته قبل از رونمایی هم با تاملی بیشتر، با حضور تعداد بیشتری از کارشناسان و پژوهشگران متخصص دوره ساسانی این اثر بررسی و تحلیل میشد، توقعی نیست که مدیران اجرایی میراثفرهنگی اطلاعات تخصصی از این نوع آثار داشته باشند، اما باید به این توجه داشت که مجامع علمی و جهانی حوزه باستانشناسی اخبار و اطلاعات را رصد میکنند. انتظار این است که نشستها و گروههای مطالعاتی تخصصی با حضور متخصصان برگزار میشد، از نزدیک این نقش برجسته بررسی میشد، مطالعه این نوع آثار متفاوت است، نه تنها باید روی اثر (نقش برجسته) حتی پشت اثر بازبینی و تحلیل شود. حفظ شان این نقش برجسته نفیس در گرو استخراج اطلاعات صحیح علمی در حوزه باستان شناسی است.
منبع: خبرگزاری آریا
کلیدواژه: سنگ نگاره ساسانی دانشگاه مازندران دانشگاه مازندران نقش برجسته سنگ نگاره سرباز ساسانی باستان شناسی دوره ساسانی انگشت سبابه مرد ساسانی بهرام دوم بهرام سوم روی کلاه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۸۳۹۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وزارت علوم برنامه های مطلوبی برای ماندن نخبگان در کشور تدوین کرده است
محمدعلی زلفیگل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: در دولت مردمی سیزدهم در خصوص جذب نخبگان کارهای متعددی انجام شده است.
وی افزود: با همکاری بنیاد ملی نخبگان ذیل معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری آئین نامه جذب نخبگان را به عنوان اعضای هیات علمی بازنگری کرده ایم و از این به بعد نخبگانی را که بنیاد ملی نخبگان معرفی می کند نیاز به شرکت در فراخوان های جذب هیات علمی ندارند.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تصریح کرد: این افراد به طور مستقیم به دانشگاه ها معرفی می شوند و با توافق نامه منعقد شده با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سال گذشته یک هزار و ۳۸۰ نفر از افراد با رتبه های برتر کنکور بورسیه شدند.
زلفیگل عنوان کرد: افرادی که در المپیادها شرکت کرده اند و دارای مدال المپیاد هستند اگر در رشته های مرتبط درس بخوانند در آینده به عنوان عضو هیات علمی دانشگاه ها استخدام می شوند.
وی تاکید کرد که بورسیه صنعت برای اولین بار در دولت سیزدهم طراحی شده است و از سال گذشته در دفترچه کنکور آمده است . با اتاق بازرگانی هم نشست هایی برگزار کردیم و تلاش می کنیم که از صنایع مختلف برای بورس کردن دانشجویان رتبه های برتر و جذب نخبگان استفاده کنیم تا نگران آینده شغلی شان نباشند و در کشور بمانند.
زلفیگل تاکید کرد: تلاش می کنیم دانشگاه فنی و حرفه ای یک ائتلاف و یا کنسرسیوم اشتغال با صنایع مختلف شکل داده و تکنسین برای آن ها تربیت بکند.
وی گفت: دانشگاه علمی کاربردی هم با رایزنی که با صنایع مختلف داشته است چند هزار نفر را با تضمین اشتغال بر اساس نیاز صنایع مختلف آموزش می دهد.
محمدعلی زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری صبح امروز شنبه (هشتم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳) به شهر یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد سفر کرده است.
حضور در دانشگاه یاسوج و افتتاح سردر دانشگاه، زیارت مقبره شهید گمنام، کلنگزنی دومین خوابگاه متاهلی، بازدید از چندین پروژه فعال و در حال ساخت و مصاحبه با شبکه سراسری به صورت زنده از خبر ۱۴ و نشست با اعضای هیات رئیسه دانشگاه یاسوج از برنامه های این سفر است.
همچنین نشست آمایش آموزش عالی با حضور امام جمعه، استاندار، رؤسای دانشگاه ها ، نشست با اعضای هیات علمی در قالب جلسه گرامیداشت هفته معلم (استاد) و تجلیل از برگزیدگان و سرآمدان علمی از دیگر برنامههای این سفر یک روزه است.
برخورد سریع با تخلفات کنکوریوزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: امسال با چند مورد از تخلفات کنکور بلافاصله برخورد شد و این تخلفات به هیات های نظارت و مرتبط خودشان معرفی شدند.
زلفیگل اظهار کرد: کنکور در کمال صحت و امنیت برگزار شد و بر اساس مصوبه جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی در هر سال باید ۲ بار کنکور برگزار شود.
این باعث شده که اضطراب داوطلبان کاهش پیدا کند.
او گفت: در یک منطقه که به دلیل سیل مشکل پیش آمده بود کنکور را تکرار خواهیم کرد و مردم و خانواده ها نگران نباشند.
روز پنجشنبه و جمعه شاهد برگزاری کنکور پنج زیر نظام علوم انسانی، تجربی، ریاضی، زبان و هنر بودیم.
باشگاه خبرنگاران جوان کهگیلویه و بویراحمد یاسوج